طبق تحقیقات انجام شده، اینترنت اشیا (Internet Of Thing) یکی از فناوریهایی است که میتواند منجر به ایجاد انقلابی در طیف مختلفی از صنایع، از جمله صنعت خرده فروشی شود. اثربخشی هزینهها، توانایی آن در کسب اطلاعات واقعی و در لحظه از مشتریان و بهبود سرعت تحلیل دادهها، این فناوری نوپا را به یک تکنولوژی پرطرفدار در صنعت خرده فروشی تبدیل کرده است.
اینترنت اشیا یا IOT در واقع شبکهای هوشمند از ابزارها، سنسورها و دستگاههایی است که تمامی دادههای مربوط به چرخه عمر محصول را شناسایی، جمعآوری و تحلیل میکند. پس از پردازش، این دادههای خام به اطلاعات ارزشمندی تبدیل میشوند که میتواند مبنای تصمیمگیری مدیران باشد. پیشبینیها نشان میدهد؛ میزان استفاده از فناوری اینترنت اشیا در سال 2025 به 94 میلیارد دلار افزایش پیدا میکند.
در دنیای پر رقابت صنعت خرده فروشی، مشتریان این صنعت حالا انتظار دارند خدمات مناسب دریافت کنند، با سرعت بیشتری خدمات و محصولات را تحویل بگیرند و به شکل شخصی سازی شده با آنها برخورد شود.
از طرف دیگر، کسب و کارهای خرده فروشی هم به دنبال روشهایی هستند که به بهبود تجربه مشتری کمک میکنند. در این میان، فناوری اینترنت اشیا زیرساختی فراهم میکند که تمامی دادههای مربوط به چرخه خرید از سوی مشتری و چرخه فروش از سوی سازمان، جمعآوری و تحلیل گردد و از این طریق، خدمات اثربخشتری به مشتریان ارائه شود.
کسب و کارها از فناوری اینترنت اشیا با هدف بهبود و افزایش ارتباط با مشتریان و بازار بالقوه استفاده میکنند. برای مثال، واحد فروش Macy با استفاده از فناوری IOT اطلاعات تماس مشتریانی که به محل فیزیکی فروشگاه مراجعه میکنند را شناسایی کرده و در همان لحظه، به تناسب نقطه جغرافیایی فروشگاه، پیامکهایی شامل کد تخفیف یا سایر کمپین های تبلیغاتی ارسال میکند. به این ترتیب، مشتریان بیشتری به مشارکت و خرید ترغیب میشوند.
تکنولوژی RFID که یکی از فناوریهای زیرمجموعه فناوری اینترنت اشیا است، بیشتر از 30 سال است که در کسب و کارهای مختلف مورد استفاده قرار میگیرد. تگهای RFID اطلاعات مختلفی در رابطه با ویژگیهای محصول، موجودی کالاهای انبار، کانتینرهای حاوی مواد اولیه و … را در اختیار فروشنده میگذارد. این روش نیاز به دستگاه های اسکن بارکد را حذف میکند.
در مقایسه با بارکد، RFID با سرعت بالایی دادهها را انتقال میدهد، ظرفیت ذخیره بالاتری دارد و بازیافت خودکار دادهها بدون تماس فیزیکی را پشتیبانی میکند. بسیاری این فرایند را دیجیتالی شدن یا هوشمندسازی زنجیره تامین مینامند.
آمارهای سال 2018 نشان میدهد؛ زیان هدر رفت مواد غذایی فاسد شده سالانه بیش از 70 میلیون دلار است. اکنون حسگرهای محیطی اینترنت اشیا (IoT) محیط را از نظر دما، رطوبت، کیفیت هوا و سایر متغیرها ردیابی میکنند. این متغیرها به تامینکنندگان سازمانهای خردهفروشی مواد غذایی کمک میکند تا حمل و نقل و ذخیرهسازی کالاهای فاسد شدنی را بهتر مدیریت کنند.
خرده فروش ها حالا بیشتر از هر وقت دیگری به دنیال روشهایی هستند که در لحظه از وضعیت موجودی انبار مطلع شوند. از طرفی برای برخی از سازمانهای خرده فروشی ردیابی شرایط حمل کالا و تحویل به مشتری اهمیت ویژهای دارد. برای مثال در حمل برخی داروها یا مواد غذایی شرایط دمایی در طول فرایند زنجیره تامین مانع فساد محصول میشود. پاسخ به این درخواستها تنها با استفاده از فناوری RFID امکان پذیر است.
یکی از مهمترین مزایای استفاده از اینترنت اشیا برای فروشگاه های فیزیکی خرده فروشی ارائه نگرشی جامع در خصوص مشتریان است. این فناوری از دادههای موجود روی دوربینهای فروشگاه، دستگاههای موبایل درون فروشگاه، کیوسک ها و... استفاده میکند و پس از تحلیل این دادهها، به کسب و کارهای خرده فروشی کمک میکند الگوی رفتار مشتری را شناسایی کرده و متناسب با آن، خدمات شخصی سازی شده و با اثربخشی بیشتری به مشتریان ارائه کنند.
فرایند پرداخت صندوق معمولا یکی از فرایندهایی است که هم مستلزم استفاده از نیروی کار بیشتری است و هم معمولا برای مشتریان دشوار است. گاهی صفهای طولانی منجر به این میشود که مشتری از خرید منصرف شود.
راهکارهایی که به واسطه فناوری اینترنت اشیا ایجاد میشود، میتواند فرآیند پرداخت را کاملا اتوماتیک کند. در این مدل، وقتی مشتری در حال ترک فروشگاه است، POS های اتوماتیک؛ تگ روی محصولات را شناسایی کرده و مبلغ کل خرید، از روی اپلیکیشن پرداخت نصب شده روی موبایل مشتری کسر میشود.
نتیجه گیری
کسب و کارهای خرده فروشی امروزه از راههای متفاوتی میتوانند از اینترنت اشیا بهرهمند شوند. دریافت اطلاعات در لحظه، ردیابی رفتار خرید مشتری و بهینهسازی زنجیره تامین، برخی از مزایای بهکارگیری فناوری اینترنت اشیا است که در نهایت منجر به بهبود تجربه مشتری میشود.
از سوی دیگر روندهای بازار نشان میدهد؛ استفاده از این فناوری در حال حاضر صرفاً یک مزیت رقابتی اما در آینده نزدیک، الزامی برای سازمانهای خرده فروشی خواهد بود. از این رو به نظر میرسد آشنایی ویژه با این محصول ، از الزامات آینده هر کسب و کار خرده فروشی است.